Darowizna od rodziców – jaki podatek?

Darowizna od rodziców, to umowa (ustna, pisemna/notarialna) między darczyńcą (rodzice) i osobą obdarowaną (dziecko), charakteryzująca się przede wszystkim brakiem opłat z nią związanych i tym, że przybiera formę jednostronnego podarunku – w momencie, gdy dziecko odwdzięczy się rodzicom, przekazując w zamian prezent od siebie, to nie będzie wtedy mowy o darowiźnie. Może ona przybierać różne formy np. przekazanie nieruchomości, prawa do wieczystego użytkowania lokalu, podarowanie samochodu, czy pieniędzy.

Limity darowizny zwalniające z opodatkowania

W świetle obowiązującego prawa, każda darowizna podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, o czym szczegółowo mówi Ustawa z dnia 28 lipca 1983 roku. Obowiązek zgłoszenia darowizny w Urzędzie Skarbowym i uiszczenia właściwego podatku ciąży na osobie, która została obdarowana. Podatek od darowizny oscyluje w przedziale 3% – 20%, a jego ostateczna wartość wiąże się z ostateczną przynależnością do grupy podatkowej, która dzieli się kolejno na 3 rodzaje:

• I grupa podatkowa; małżonkowie, zstępni, wstępni, pasierbowie, zięć/synowa, rodzeństwo, teściowie, ojczym/macocha,
• II grupa podatkowa; zstępni rodzeństwa (np. bratankowie i ich dzieci oraz wnuki), rodzeństwo rodziców, rodzeństwo małżonka,
• III grupa podatkowa; pozostali nabywcy,

Zwolnienie z podatku może nastąpić w chwili, gdy wartość darowizny nie przekroczyła granicy kwoty wolnej od opodatkowania. Istnieją trzy takie grupy podatkowe, które określają limity darowizny pozwalając, aby podatek nie został zapłacony:

• I grupa podatkowa = 9 637,00 PLN
• II grupa podatkowa = 7 276,00 PLN
• III grupa podatkowa = 4 902,00 PLN

Darowizna od rodziców w postaci lokum/działki nie jest przychodem podatkowym, dlatego nie ma potrzeby wykazywania jej w zeznaniu PIT. Jedynym obowiązkiem jest wskazanie w deklaracji otrzymania jej w formie pieniężnej, gdyż otrzymana gotówka, która pojawiła się na koncie obdarowanego wzbogaca jego majątek liczony w polskich złotych.

Darowizna od rodziców a zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku

Dziecko, które otrzymało darowiznę od rodzica/rodziców, może skorzystać ze zwolnienia z opodatkowania i zapłaty podatku od spadków i darowizn. W tym celu należy w ciągu pół roku od otrzymania podarku wypełnić i złożyć we właściwym Urzędzie Skarbowym formularz SD-Z2. W celu właściwej dokumentacji darowizny, do formularza dołączyć należy niezbędne dokumenty, które potwierdzą fakt i sposób jej otrzymania, co zrobić można na dwa sposoby:

• w przypadku otrzymania w podarku domu/lokalu/działki niezbędne jest dołączenie kopii umowy darowizny sporządzonej pisemnie i opatrzonej podpisami,
• w chwili otrzymania darowizny pieniężnej w kwocie wyższej, niż zwolniona z podatku, winno się potwierdzić otrzymanie pieniędzy poprzez przelew bankowy, bądź przekaz pocztowy (istotny jest tutaj pośrednik, który przekaże pieniądze, gdyż w ramach walki z korupcją nie należy przyjmować ich „z ręki do ręki”).

Jeśli umowa darowizny została zawarta przy pomocy notariusza, to na nim spoczywa obowiązek zgłoszenia tegoż zajścia do skarbówki. Zwolnienie z obowiązku zapłaty takiego podatku dotyczy wyłącznie osób z najbliższej rodziny, znajdujących się w pierwszej grupie podatkowej.

Jakie są konsekwencje niezgłoszonej darowizny?

Zaniechanie zgłoszenia otrzymania darowizny od rodziców, skutkować będzie tym, że nastąpi konieczność uiszczenia podatku na zasadach ogólnych. W takiej sytuacji trzeba będzie złożyć niezbędną deklarację i zapłacić podatek, bez skorzystania z ulg i zwolnień. Brak zgłoszenia faktu zaistnienia darowizny w Urzędzie Skarbowym każdorazowo traktowany jest jako oszustwo i może być podstawą do osobistego wezwania przez naczelnika danego urzędu na przesłuchanie celem złożenia wyjaśnień. W takim przypadku wysokość podatku wynosi standardowo od 3 do 20 procent i ustalana jest szczegółowo, w oparciu o kwotę nadwyżki ponad limit zwolniony z opodatkowania i powiązania/pokrewieństwa między osobą obdarowaną a obdarowującą.

Dodatkowo osoba obdarowująca (rodzic/rodzice), winna wykazać źródło pochodzenia pieniędzy, z których zrealizowała zakup darowanego obiektu, a wydatek ten powinien mieć pokrycie w dochodach, które ona osiąga – w przeciwnym wypadku będzie zobligowana do zapłaty dodatkowego podatku od dochodów nieujawnionych.